Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII nhiệm kỳ 2015 - 2020 xác định Chương trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với XDNTM giai đoạn 2016 - 2020 là chương trình trọng tâm của tỉnh, với mục tiêu "Phát triển nông nghiệp nông thôn toàn diện trên cơ sở phát huy tối đa lợi thế về nông nghiệp của tỉnh gắn với XDNTM.

Hình thành nền nông nghiệp hàng hóa có giá trị gia tăng và năng lực cạnh tranh cao; khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế về nông, lâm nghiệp, đảm bảo an ninh lương thực, tạo việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện mức sống, giảm nghèo bền vững tiến tới phát triển ổn định và hội nhập".

Thực hiện Chương trình, tỉnh xây dựng cơ chế, chính sách tạo động lực thu hút đầu tư, hỗ trợ các nhà đầu tư triển khai dự án, mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó có 34 dự án được UBND tỉnh cấp chủ trương đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp với tổng vốn đăng ký 6.165 tỷ đồng, trong đó một số dự án mang tính chiến lược, lâu dài, tạo tiền đề tốt cho việc phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh giai đoạn 2020 - 2025...

Một số sản phẩm như: thạch đen, rau hữu cơ Hòa An, rau an toàn Thạch An, Nguyên Bình, miến dong Phja Đén, gạo nếp Hương Trùng Khánh, gạo nếp Pì Pất Hòa An, lê, dẻ, cam, quýt, lạp sườn, thịt sấy khô các loại và nhiều sản phẩm nông nghiệp khác... được giới thiệu, bán ra thị trường trong và ngoài tỉnh.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong chuỗi sản xuất hàng hóa. Tập trung xây dựng bao bì, nhãn hiệu, thương hiệu cho sản phẩm, triển khai ứng dụng các công nghệ để hỗ trợ các doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân. Cấp mã Qrcode cho sản phẩm, tem truy xuất sản phẩm thông qua phần mềm đăng ký, trên 18.000 tem truy xuất nguồn gốc được dán lên các sản phẩm hàng hóa như: miến dong, bí Hương, chè Đoỏng Pán, lạp sườn, nấm hương, gạo đặc sản...

Triển khai Dự án “Ứng dụng công nghệ thông tin hỗ trợ liên kết sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị tỉnh Cao Bằng” (phần mềm Agrolink.vn) hỗ trợ kết nối, liên kết nhà nông, doanh nghiệp, nhà khoa học, nhà nước trong nghiên cứu, sản xuất, chế biến, vận chuyển và tiêu thụ sản phẩm. Tăng cường thực hiện Đề án mỗi xã một sản phẩm (OCOP), dự kiến đến hết năm 2020 có 20 sản phẩm đạt tiêu chuẩn cấp tỉnh, 20 sản phẩm đạt tiêu chuẩn cấp huyện.

Hiện nay, một số cây trồng đạt giá trị cao như: thuốc lá, bình quân trên 80 triệu đồng/ha; cây chanh leo trên 160 triệu đồng/ha; gừng hữu cơ trên 140 triệu đồng/ha... đưa thu nhập bình quân trên diện tích sản xuất đạt 40 triệu đồng/ha/năm (tăng 4 triệu đồng/ha so với năm 2016). Tổng đàn gia súc, gia cầm có mức tăng trưởng khá.

Đã cấp chủ trương cho 19 dự án lĩnh vực chăn nuôi, hiện nay đã có 10 dự án triển khai thực hiện và có sản phẩm bán ra thị trường (lợn thịt, lợn rừng, bò...). Tiêu biểu là một số dự án chăn nuôi công nghiệp với hệ thống chuồng trại tiên tiến, khép kín như: Dự án trang trại chăn nuôi Thông Huề của Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Cao Bằng; Dự án trang trại lợn giống, lợn thịt tiêu chuẩn công nghiệp Ánh Dương của Công ty cổ phần Chăn nuôi Ánh Dương; Dự án chăn nuôi bò và chế biến sữa công nghiệp cao tỉnh Cao Bằng...

Trồng rừng giai đoạn 2016 - 2020 đạt 7.441 ha, trong đó triển khai có hiệu quả công tác trồng rừng từ các chương trình, dự án, thực hiện trồng rừng thay thế. Công tác quản lý, bảo vệ rừng và phát triển rừng được quan tâm, tiến hành giao khoán bảo vệ rừng, phòng chống cháy rừng, xây dựng nội quy, quy chế bảo vệ rừng…, góp phần đưa tỷ lệ che phủ rừng toàn tỉnh từ 53,8% năm 2016 lên 55,23% năm 2020, tăng 1,43%. Thu hút một số doanh nghiệp tham gia trồng, phát triển một số lâm sản đặc hữu, như quế, hồi, dược liệu...

Việc tái cơ cấu trong nông, lâm nghiệp đem lại hiệu quả rõ rệt; tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 2,6%/năm; cơ cấu kinh tế nông nghiệp chuyển đổi theo hướng tích cực, giảm tỷ trọng sản xuất trồng trọt, tăng tỷ trọng chăn nuôi... bám sát theo các mục tiêu, định hướng của Đại hội Đảng bộ tỉnh. Đến hết năm 2019, có 20 xã đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, chiếm 11,3% trên tổng số xã, đạt 100% mục tiêu 5 năm (2016 - 2020) theo chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII. Dự kiến đến hết năm 2020 có thêm 5 xã đạt chuẩn nông thôn mới, nâng tổng số xã đạt chuẩn lên 25 xã.

Để tiếp tục phát huy các kết quả đạt được và khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế, ngành nông nghiệp đã phối hợp với các sở, ngành, địa phương tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành Đề án nông nghiệp thông minh tỉnh giai đoạn 2020 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030 với mục tiêu hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp, quy hoạch các vùng để ổn định sản xuất; vùng phát triển sản xuất tập trung các cây trồng, vật nuôi chủ lực.

Xây dựng vùng nông nghiệp thông minh ứng dụng công nghệ cao phù hợp với các cây trồng, vật nuôi có tiềm năng, thế mạnh của tỉnh, xây dựng nền nông nghiệp phát triển theo hướng hiện đại, sản xuất hàng hóa tập trung, các sản phẩm có năng suất, chất lượng, đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật VietGap, GlobalGap, hữu cơ...

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bế Xuân Tiến, việc xác định phát triển nông nghiệp thông minh, nông nghiệp theo hướng hàng hóa đặc sản trong thời gian tới đã đặt ra nhiều khó khăn, thách thức và không ít cơ hội. Nhưng đây là bước đi mới, giải pháp đột phá để nền nông nghiệp tỉnh bắt kịp với các tỉnh, thành phố trong cả nước.

Trước tiên đối với Cao Bằng, khi bước đầu triển khai nông nghiệp thông minh xác định ứng dụng công nghệ cao tập trung vào một số vùng, lĩnh vực, một số cây trồng, vật nuôi tiềm năng, thế mạnh của tỉnh; tập trung vào một số khâu quan trọng như: giống, kỹ thuật sản xuất, công nghệ sản xuất, chế biến, tiêu thụ...; đồng thời nông nghiệp thông minh kết hợp với lựa chọn công nghệ tiên tiến, phát huy sự tham gia của lực lượng nghiên cứu, chuyển giao khoa học và công nghệ, các thành phần kinh tế, trong đó chủ thể hạt nhân là các doanh nghiệp và người dân.