Ngày 11/12/2015, Bộ Ngoại giao tổ chức Hội thảo“Cộng đồng ASEAN và Chương trình hành động của Việt Nam” Tham dự Hội thảo có hơn 150 đại diện các Bộ, ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức chính trị-xã hội, các doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề, một số địa phương trong cả nước, các chuyên gia và nhà khoa học nghiên cứu về Cộng đồng ASEAN và sự tham gia của Việt Nam trong ASEAN. Phó Thủ tướng, Bộ Trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã khai mạc Hội thảo và phát biểu chỉ đạo.

Hội thảo diễn ra trong bối cảnh tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 27 tháng 11 vừa qua tại Kuala Lumpur, Malaysia, các nhà Lãnh đạo ASEAN đã thông qua Tuyên bố Hình thành Cộng đồng ASEAN vào ngày 31/12/2015 và thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 nhằm định hướng cho ASEAN trong 10 năm tới. Cộng đồng ASEAN ra đời là một dấu mốc phát triển mới của ASEAN, thể hiện nhận thức và lợi ích chung của các nước ASEAN về sự cần thiết phải nâng cao liên kết nhằm tận dụng các cơ hội và hóa giải các thách thức do bối cảnh chiến lược mới đặt ra. Định hướng bao trùm của Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 cùng các Kế hoạch Tổng thể triển khai Tầm nhìn trên 3 trụ cột là củng cố và nâng tầm liên kết ASEAN trong 10 năm tới.

Sự hình thành Cộng đồng ASEAN vào năm 2015 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với Việt Nam đánh dấu 20 năm ngày Việt Nam gia nhập ASEAN. Trong hai thập kỷ qua, triển khai đường lối đối ngoại của Đảng, Việt Nam đã tham gia ngày càng tích cực, chủ động và có trách nhiệm trong ASEAN, từng bước gắn lợi ích quốc gia-dân tộc của Việt Nam với lợi ích chung của khu vực, nỗ lực cùng các thành viên ASEAN chung tay ứng phó với các thách thức trong bối cảnh chiến lược mới. Đồng thời, trong công cuộc đẩy mạnh hội nhập quốc tế toàn diện, Cộng đồng ASEAN chính là bức tranh thu nhỏ, đồng thời là bước đột phá của quá trình hội nhập ngày càng sâu rộng của Việt Nam vào cộng đồng khu vực và quốc tế.

Phát biểu Khai mạc Hội thảo, Phó Thủ tướng, Bộ Trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh nhận định về các cơ hội và thách thức của Việt Nam trong Cộng đồng ASEAN. Đó là: “Về chính trị, an ninh, chúng ta có cơ hội củng cố môi trường hòa bình, hữu nghị khi các nước ASEAN chia sẻ và gắn kết sâu hơn các lợi ích an ninh với nhau. Về kinh tế, chúng ta có cơ hội mở rộng được thị trường hàng hoá và dịch vụ, thu hút đầu tư nước ngoài, đẩy nhanh quá trình hoàn thiện thể chế kinh tế, định vị đất nước vào vị trí tối ưu trong chuỗi sản xuất và phân phối ở khu vực và toàn cầu. Về văn hóa, xã hội, chúng ta có cơ hội thực hiện các chuẩn mực cao hơn về văn hóa xã hội, các tiêu chí về bảo vệ quyền con người, chia sẻ và làm giầu bản sắc văn hóa, xã hội của dân tộc Việt Nam. Việc hiện thực hóa được các cơ hội ấy sẽ đóng góp rất thiết thực vào các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội và bảo vệ an ninh Tổ quốc, đồng thời tạo nên tác động rất lớn tới quá trình nâng cao vị thế của đất nước ta trên trường quốc tế.”

Về quá trình triển khai xây dựng Cộng đồng ASEAN ở Việt Nam, Phó thủ tướng Bộ trưởng Ngoại giao nêu: “Khi ASEAN bắt đầu triển khai Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN (2009-2015), chúng ta đã kịp thời xây dựng “Đề án về Phương hướng và Biện pháp Việt Nam tham gia hợp tác ASEAN đến năm 2015” và Chương trình Hành động của Chính phủ để triển khai. Trong Chiến lược Hội nhập quốc tế đến năm 2020, tầm nhìn 2030 mà chúng ta đang trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, các định hướng cùng các nước ASEAN xây dựng Cộng đồng và thực hiện các kế hoạch triển khai Tầm nhìn là những nội dung ưu tiên cao.”

Phó Thủ tướng nhấn mạnh: “Triển khai xây dựng Cộng đồng ASEAN ở Việt Nam bắt đầu từ năm 2009, theo đó Việt Nam đã cùng các nước thành viên khác trong ASEAN hoàn thành trên 90% các dòng hành động của cả 3 trụ cột của Cộng đồn ASEAN.”

Tuy nhiên, Phó thủ tướng Bộ trưởng Ngoại giao cũng chỉ rõ: “Do mức độ phát triển trên nhiều mặt của nước ta vẫn còn xa với nhiều nước ASEAN, nhất là các nước trong nhóm nước ASEAN-4, quá trình thực hiện Tầm nhìn ASEAN 2025 và các Kế hoạch Tổng thể triển khai Tầm nhìn trên cả ba trụ cột đặt chúng ta trước nhiều thách thức lớn hơn các nước khác, nhất là về kinh tế.

Hầu hết các doanh nghiệp của chúng ta nhỏ bé về quy mô, lạc hậu về công nghệ. So với các nước ASEAN, nhất là ASEAN-4, giới doanh nhân của chúng ta chưa có nhiều kinh nghiệm trong cạnh tranh, trong kinh doanh quốc tế. Thời điểm cộng đồng ASEAN bắt đầu có hiệu lực vào cuối năm 2015, các doanh nghiệp của chúng ta sẽ phải đối mặt với sức ép cạnh tranh rất lớn từ hàng hóa và dịch vụ nhập khẩu từ ASEAN, từ đầu tư của các nước ASEAN. Một số doanh nghiệp có thể sẽ phải thu hẹp sản xuất, thậm chí đóng cửa.

So với nhiều nước ASEAN, chúng ta đã chậm cả về nhận thức lẫn hành động cụ thể. Theo điều tra mới đây của một số học giả trong nước và của Ban thư ký ASEAN, nhận thức về Cộng đồng ASEAN, về cơ hội và thách thức từ việc hình thành Cộng đồng ASEAN của doanh nhân, của sinh viên và người dân nước ta nói chung ở mức thấp, nhất là so với các nước Singapore, Thái Lan và Malaysia.”

Phó thủ tướng Bộ trưởng ngoại giao chỉ đạo: “Thời gian không chờ đợi chúng ta; đây là lúc xây dựng các chương trình cụ thể để nâng cao nhận thức của các Bộ, ngành, địa phương và toàn dân về Cộng đồng ASEAN và nhất là xây dựng và hoàn chỉnh chương trình hành động cụ thể để biến Cộng đồng ASEAN thành hiện thực ở Việt Nam. Chúng ta cần nhận thức rõ là Việt Nam phải “xắn tay vào thực hiện Cộng đồng ASEAN ở Việt Nam theo tinh thần tích cực chủ động nhất.”

Đại diện các Bộ, ngành, đoàn thể, hiệp hội ngành nghề và địa phương đã tập trung 3 nhóm vấn đề cụ thể, gồm: (i) các định hướng cụ thể để nâng cao nhận thức của cán bộ, công chức, viên chức, các tổ chức và người dân về Cộng đồng ASEAN, về cơ hội và thách thức đối với tổ chức và cá nhân người dân; (ii) các định hướng xây dựng chương trình hành động của các bộ, ngành, tổ chức, hiệp hội ngành nghề và địa phương trong từng trụ cột, và trong Cộng đồng và từng Kế hoạch triển khai Tầm nhìn của ASEAN; và (iii) các định hướng tiến hành các công việc chuẩn bị cần thiết khác để triển khai trước mắt và sau khi đã xây dựng xong các chương trình hành động cụ thể.

Trong thời gian tới, Bộ Ngoại giao, với tư cách là cơ quan điều phối quốc gia về hợp tác ASEAN, sẽ chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan, xây dựng Đề án về Phương hướng và Biện pháp Việt Nam triển khai Cộng đồng ASEAN đến 2025 theo đúng tinh thần chủ động, tích cực và hiệu quả./.

 Theo Mofa